Verder Terug Inhoud

6. Aanvullende informatie

6.1 De signalen rood, groen, en blauw.

Waarom zijn er nou eigenlijk die vreemde signalen rood, groen en blauw? Als je die kleuren verf doorelkaar gooit blijft er waarschijnlijk een vieze bruine kledder over. Maar ik zie wel helder wit en geel op mijn scherm en dat kan natuurlijk nooit met die donkere kleuren gemaakt worden! Fout dus, het helderste wit wordt juist met deze drie kleuren gemaakt. Wat is er nou eigenlijk aan de hand? Met het verfmengen is er sprake van subtractieve kleurmenging (aftrekken), bij een beeldbuis is er sprake van additieve kleurmenging (optellen). Aangezien ik geen theoretisch natuurkundige ben ga ik er maar niet verder op in omdat ik er gewoon niet meer van kan zeggen dan het bovenstaande. Wat het in de praktijk inhoudt is dat een kleurenbeeldbuis bestaat uit drie beeldbuizen in een. Een rode, een groene en een blauwe. En door die additieve kleurmenging krijg je het volgende:

   groen  rood   blauw
0  uit    uit    uit    zwart
1  uit    uit    aan    blauw
2  uit    aan    uit    rood
3  uit    aan    aan    paars
4  aan    uit    uit    groen
5  aan    uit    aan    cyaan (lichtblauw)
6  aan    aan    uit    geel
7  aan    aan    aan    wit

Weleens naar een televisie testbeeld gekeken? Komt die kleurenvolgorde dan niet bekend voor? Het enige dat zo'n testbeeldgenerator doet is domweg de elektronenkanonnen van de beeldbuis aan- en uitschakelen, meer niet. Vroeger bij CGA en EGA gebruikte je ook die omschakelingen, dat gaf dan 8 kleuren. En dan zat er ook nog een intensiteitsbit bij, die de kleuren op halve kracht deden werken en zo kon men 16 kleuren op het scherm toveren. En bij de hele luxe kaarten ware er zelfs 64 kleuren mogelijk door de drie basiskleuren rood, groen en blauw alle drie een intensiteitsbit mee te geven. Maar dat is al weer lang geleden. Tegenwoordig werken we met het analoge VGA. Dit werkt ook met dezelfde drie basiskleuren, echter analoog bestuurbaar, wat inhoudt dat iedere basiskleur met alle mogelijke intensiteitsschakeringen kunnen worden aangestuurd. En dat is nou leuk, want met deze drie analoog bestuurde basiskleuren zijn alle, ja ALLE kleuren te maken. Bij KDE kun je bijvoorbeeld de kleur van de achtergrond regelen door met de intensiteit van de drie basiskleuren te spelen. Voorbeeld: een geheel geel scherm. Makkelijk, haal al het blauw weg en zet rood en groen maximaal: zie daar een geheel geel beeld. Hou je niet van deze kleur geel maar van oranje, verlaag dan de intensiteit van het groen maar eens, en nog verder verlagen van de groene kleur verandert het oranje in rood. En als je een pasteltint van hetzelfde geel wilt, voeg er dan eens (flink) wat blauw aan toe.

6.2 Een hele speciale kleur: grijs.

Een speciale kleur bij kleurenmonitoren (en ook televisies) is de kleur grijs. Wat is dat nou voor onzin zou je op het eerste gezicht zeggen, maar niets is minder waar. Als ik een kleurentelevisie koop of een monitor bekijk, dan interesseert mij eigenlijk maar een ding: een grijs-gradatiebalk. (en natuurlijk de scherpte, maar dat is een ander verhaal). Zoals we daarnet gezien hebben wordt de kleur zwart gemaakt door alle drie de basiskleuren uit te zetten en de kleur wit door alle drie juist aan te zetten. Alle intensiteiten daartussen geven een grijs beeld, met andere woorden: indien de drie basiskleuren even sterk aanwezig zijn geeft dat een zuiver grijs beeld, althans zou moeten geven. En vandaar de belangrijkheid van het grijze beeld en vooral de grijs-gradatiebalk: zij verraden onmiddellijk een verlopen beeldbuis of een slecht ingestelde video-uitgangstrap in het toestel. Een grijs-gradatie balk is bij een goede beeldbuis en bij een goed ingesteld apparaat echt grijs, van donker naar licht en toont geen verkleuringen, hoe klein ook.

Voorbeeld van een afwijking: zwart is wat blauwig en wit is wat gelig. De grijs-gradatiebalk verraad dit ogenblikkelijk. Men zegt dan dat de lineariteit tussen de drie elektronenkanonnen niet goed is. Het blauwe deel werkt nog een beetje als hij uit zou moeten zijn (vandaar het blauwige zwart) en als hij juist vol gas moet geven zoals bij wit, laat hij het een beetje afweten. Vaak kan dit soort afwijkingen bijgesteld worden door een monitor technicus, maar soms is het niet meer te regelen en dan is het tijd de beeldbuis eens naar de schroothoop te begeleiden. Let wel: alleen de ervaren kenner ziet het verschil tussen een verlopen beeldbuis en een slecht ingesteld apparaat, dus ga alsjeblieft niet zelf zitten schroeven in het apparaat! Bovendien is er een vaste volgorde van dit soort dingen instellen, doe je het verkeerd om, dan krijg je het nooit meer goed!

6.3 8-bits, 16-bits, 24-bits en 32-bits kleuren.

Zoveel bits kleuren, wat zegt het nu eigenlijk? Wel, dat heeft alles met de VGA-kaart te maken en niets met de monitor. Het zijn gewoon het aantal kleurcombinaties dat je D/A omzetter op je VGA-kaart aankan. D/A staat voor Digitaal/Analoog. De kleuren komen digitaal uit je computer en moeten omgezet worden naar een analoog VGA-signaal voor de monitor. Dat doet die D/A-converter dus. En de monitor zal het worst wezen hoeveel kleuren hij krijgt aangeboden, de VGA-monitor is een analoog ding en heeft daardoor een oneindig aantal kleuren!


Verder Terug Inhoud