DOS was het eerste besturingssysteem dat ik leerde gebruiken. Ik herinner me een test waarbij ik een hiërarchische set directory's aan moest maken. Dit klinkt waarschijnlijk onbeduidend voor iedereen die aan grafische gebruikersinterfaces is gewend, maar toen was het scenario heel anders. In vergelijking met de huidige standaards doet het zelfs verouderd aan. Windows 95 was toen nog niet uitgegeven, en in India had men van Linux nog nooit gehoord. Ik vond DOS veel prettiger dan Windows 3.1, wat nogal zwak en onstabiel overkwam, nog niet eens in aanmerking genomen dat het veel geheugen vroeg. DOS is in veel opzichten heel anders dan Linux.
DOS voorziet niet in een grafische gebruikersinterface en je moet op z'n minst een dozijn opdrachten met talrijke opties leren om wat basisbewerkingen te kunnen uitvoeren zoals het kopiëren van een bestand of manoeuvreren tussen directory's. Zelfs een kleine spelfout kan resulteren in de foutmelding "Bad command or file name".
DOS ondersteunt het concept multi-users niet; elke gebruiker moet het systeem elke keer dat hij/zij er mee wil werken overeenkomstig naar behoeften aanpassen. Het was ook geen multi-tasking systeem.
DOS heeft ook geen ingebouwde beveiligingsfeatures. Dit was acceptabel zolang je geen netwerksysteem wilde. Er bestonden andere varianten van MS-DOS, zoals PC-DOS van IBM en nog een aantal anderen, waarin werd getracht de ontbrekende features op te nemen. Een aantal tekortkomingen werden opgelost middeld utility's van derden, maar de basisbeperkingen zoals de geheimzinnige 640kb geheugenlimiet en single-tasking waren voor velen niet acceptabel.
Voor het geval je je nu afvraagt waarom iemand nog DOS zou willen gebruiken, zal ik je op een aantal voordelen wijzen. In wezen had DOS in vergelijking met Linux verschillende doelen. Het was een zeer goedkoop systeem (zover het kosten betreft) en met zijn minimale set features was het tamelijk bruikbaar. Het was een simpel systeem om mee te werken. Als je er niet op wilde ontwikkelen waren er niet al teveel complicaties om je druk over te maken. Het was discutabel het populairste systeem in de wereld en het bevatte een comfortabel aantal toepassingen voor algemene taken.
De namen van bestanden kunnen onder Linux erg lang zijn, net zoals onder Windows tot wel 255 tekens en ze hebben niet altijd een extensie. De uitvoerbare bestanden worden geïdentificeerd via een kenmerk in plaats van de extensie. Onder Linux zijn bestandsextensies minder van belang dan onder DOS of Windows, aangezien Linux bestanden gewoonlijk identificeert door middel van een identificatiecode genaamd het magische nummer dat afhankelijk is van het type bestand.
Directory's zijn vergelijkbaar met die van DOS en ze volgen een hiërarchische structuur. De padnamen worden onder Linux gescheiden door voorwaartse slash-tekens (/) waar DOS en Windows gebruik maken van achterwaartse slash-tekens (\). Bijvoorbeeld:
% cd /mnt/cdrom |
Een / duidt de root aan en .. staat voor de ouderdirectory, net als onder DOS.
In bash-shells kan het symbool ~ worden gebruikt om snel naar de homedirectory te gaan. Bijvoorbeeld:
% cd ~ |
Voor verscheidene DOS-opdrachten bestaan Linux-equivalenten. De Linux-shell is vergelijkbaar met de opdrachtregel onder DOS, maar dan veel krachtiger, en ik bemerkte dat het ook werkbaarder was, afhankelijk van de shell die je gebruikt, door features als colour highlighting en vriendelijker navigatiemogelijkheden.
De meeste Linux-distributies worden standaard geleverd met Bash (Bourne Again SHell). Er bestaan nog diverse andere shells, zoals de Korn shell en de C-shell. Ze zijn gewoonlijk vergelijkbaar. Het is aan te bevelen dat je volledig met een shell leert werken, voordat je een ander uitprobeert. Het wordt gewoonlijk gecompliceerder als je shell-scripts uit wilt voeren, die vergelijkbaar zijn met batch-bestanden (bestanden onder DOS met de extensie .bat).
Er bestaat een DOS-emulator genaamd dosemu www.dosemu.org waarmee DOS-programma's onder het besturingssysteem Linux kunnen worden uitgevoerd. Deze software is nog steeds in ontwikkeling; wellicht dat je het toch wilt proberen. Er is van bekend dat het op z'n minst voor een aantal toepassingen goed bruikbaar is. Probeer FreeDOS www.freedos.org als je Linux overweegt om gratis DOS-programma's te kunnen gebruiken. Daar heb je veel meer aan dan Linux.
Zoals ik al eerder aangaf is Windows min of meer vergelijkbaar met Linux. Wanneer mensen worden geïntroduceerd in Linux dan zijn ze in eerste instantie geïntimideerd door het systeem. Het heeft verschillende soorten grafische interfaces en alles werkt niet altijd naar verwachting. Wanneer gebruikers me verbijsterd aankijken, demonstreer ik op eenvoudige wijze hoe algemene taken zoals het wijzigen van de achtergrond van de desktop of het afspelen van een lied vergelijkbaar is met Windows. Het probleem bij deze benaderingswijze is dat gebruikers weldra klagen dat Linux ze niet veel meer biedt dan Windows :-).
Tot op bepaalde hoogte ben ik het hiermee eens. Er zijn beperkingen in wat je van een besturingsssysteem kunt verwachten. Je kunt gewoon niet verwachten dat Linux werkt als een 3D-schietspel of iets dergelijks. Natuurlijk zijn er veel verschillen in de shell, de keuze aan gebruikersinterfaces en filosofie en doelen van het besturingssysteem. Linux is ontwikkeld als een open systeem waarbij de broncode van de kern van het Linux-systeem (de kernel) voor iedereen vrij verkrijgbaar is, maar wat voor invloed dit heeft op de eindgebruiker is in eerste instantie lastig uit te leggen.
De gebruikersinterface is waarschijnlijk het eerste wat opvalt wanneer je het Linux-systeem begint te gebruiken. Windows biedt een enkele, monolitische gebruikersinterface, welk doorgaans in alle versies min of meer hetzelfde is. Daarbij afgestoken biedt Linux twee grotere desktopomgevingen genaamd KDE (www.kde.org) en Gnome (www.gnome.org). KDE heeft een ingebouwde bestandsbeheerder, terwijl Gnome door velen wordt ondersteund, zoals Sawfish en Enlightenment.
De beslissing een keuze te maken uit de desktopomgevingen en window managers wordt aan jouzelf overgelaten. Een aantal daarvan kan effeciënt worden uitgevoerd op een systeem met weinig geheugen en een aantal daarvan is ontworpen met het uiterlijk van een spelconsole. KDE is vergelijkbaarder met Windows, en Gnome met de Enlightenment window manager was voor mij veelkleurig genoeg. Probeer één van de populairste voordat je een beslissing neemt.
Laten we Windows eens in wat meer detail bekijken zodat je duidelijk het onderscheid kunt maken.
Windows kent twee grote series, één geöriënteerd op de desktop (Windows 9x) en één geöriënteerd op een netwerk (Windows NT). Er zijn ook nog andere versies zoals Windows CE voor embedded systemen.
Windows 9x series
Voordat Windows 95 werd uitgegeven, waren alle Windows-versies tot aan versie 3.1 grafische platforms bovenop DOS. Dit bood beperkte mogelijkheden voor multi-tasking en de Programmabeheerdersinterface was rommeling zonder duidelijke hiërarchie. Windows 95 was een 32-bit besturingssysteem en een grote verbetering in gebruikersinterface met zijn "Desktop" concept aangepast aan de Macintosh gebruikersinterface. Het bood tevens beperkte compatibiliteit met voorgaande versies van Windows en DOS. In Windows 98 werd ook de stabiliteit verbeterd en Windows ME bood wat meer features alhoewel er niets belangrijks werd toegevoegd. De recentere versie genaamd Windows XP is aanmerkelijk stabieler door de vereniging met de Window 2000 kernel, en het is in vergelijking vriendelijker en eenvoudiger door een aantrekkelijker interface.
Windows NT series
Windows NT is aanmerkelijk stabieler, maar vereist meer systeembronnen. Het ondersteunt de Intel-architectuur, en ooit de Digital alpha en MIPS processors, maar ik geloof dat die nu zijn komen te vervallen. Het kon UNIX in klein opgezette netwerken vervangen door de vergelijkbaarheid met de populaire Windows 95 interface. De laatste incarnatie genaamd Windows 2000 voorziet in wat meer beheerutility's en services.
FreeBSD vs. Linux vs. Windows geeft een vergelijking op http://people.freebsd.org/~murray/bsd_flier.html
Informatie over het GNOME desktop project is beschikbaar vanaf http://www.gnome.org
Informatie over het KDE desktop project is beschikbaar vanaf http://www.kde.org
De Linux Installation and Getting Started is wat verouderd, maar, voorziet in uitstekende vergelijkingen van besturingssystemen, op http://www.tldp.org/LDP/gs/gs.html
LinuxWorld.com voorziet in vergelijkingsscenario's tussen Windows en UNIX type systemen op http://www.linuxworld.com/site-stories/2001/1018.tco.html